ÖNSÖZ
Ceza infaz rejimi ve infaz kurumları yargı reformu sürecinde önemli bir değişimden geçmektedir. Bu süreçte günlük politikalar ve yargı paketleri ile getirilen değişikliklerin takibi ve tatbiki sorunu ile hemhal olunurken; 15 Temmuz sonrasında ilan edilen Olağanüstü Hal sürecinde KHK’lar ile temel ceza kanunlarımıza ve ceza infaz sistemimize dahil edilen önemli değişiklikler cezaevlerinin, insan temel hak ve özgürlüklerine getirilen kısıtlamaların ve ihlallerinin en yoğun olarak yaşandığı yerler olma özelliğini sürdürmesine sebebiyet vermiştir. Özellikle son yıllarda Türkiye’deki cezaevleri, yaşanan hak ihlalleri, ölüm oruçları, şiddet ve işkence ile bağdaştırılan kurumlar olarak gündeme gelmiştir. Mahpus sayısının artması ile ortaya çıkan kapasite sorunu, tutuklu yargılamanın bir istisna olarak değil adeta bir kural olarak görülmeye başlanması, tip şehir cezaevlerinin elverişsizliği ve sosyal hizmet anlayışının infaz politikalarıyla desteklenmesi ihtiyacı hiç kuşkusuz ilk bakışta görülen, geliştirilmesi ve iyileştirilmesinin elzem olduğu başlıca hususlardır. Bu alandaki hak ihlallerini daha yakından incelemek ve mahpus haklarının uluslararası ve ulusal kanunlar uyarınca eksiksiz temin edilmesini sağlamak için Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi bünyesinde Cezaevi Sorunları İzleme Araştırma Komisyonu kurulmuştur. Türkiye’nin 10 ayrı Barosu’ndan katılan uzman bir avukat kadrosunun yer aldığı Komisyon, vakit kaybetmeksizin faaliyetlerine başlamıştır. Komisyonun ilk çalışması, ülkemizdeki infaz kurumlarının mevcut sorunları ve muhtemel çözüm önerilerine ışık tutmak için güncel ve kapsamlı bir rapor hazırlamak olmuştur. İlgi ve bilgilerinize sunulan “2015-2016 yılı Cezaevleri Raporu”nda, genel bir değerlendirme ile temel mevzuata yer verilmiş, en güncel istatistiki bilgilerin aktarılmasının ardından cezaevlerinde sıklıkla karşılaşılan başlıca sorunlar aktarılmıştır. Öğrenci mahpuslar, Kadın mahpuslar, Çocuk / Bebek Mahpuslar, Milletvekilleri, Gazeteciler, Avukatlar ile Mahpus hakları ayrı başlıklar altında incelenmiş
tir. Mahpus sorunları özü ile hak arama özgürlüğü ve adalete erişim hakkı kapsamında savunma hakkına getirilen ihlaller ve avukatların mesleklerini icra ederken karşılaştıkları sorunlara ilişkin somut tespitlere ayrıca yer verilmiştir. 15 Temmuz 2016 sonrası süreç de gözlemlenerek sonuç değerlendirmesi yapılmıştır. İnfaz sisteminde iyileştirilmesi gereken alanların genel çerçevesi böylelikle ortaya çıkmıştır. Cezaevlerinin idari, fiziki ve personel altyapısını irdeleyerek mahpus odaklı ve insan haklarını gözeten bir ceza infaz yapısı için çözüm önerileri sunmak amaçlanmıştır. İkincil kaynaklardan derlenerek hazırlanan bu raporda, daha önce ceza infaz sistemi ile ilgili farklı kuruluşların hazırladığı yerli ve yabancı raporlardan, yazılı ve görsel basından, ceza infaz kurumlarından iletilen mektuplardan, Barolarda görev alan meslektaşlarımızın paylaştığı dosyalarından, uluslararası akademik literatürden faydalanılmıştır. Cezaevi Sorunları İzleme Araştırma Komisyonu’nun 2 ay gibi kısa bir sürede hazırladığı bu rapor, bir başlangıç olarak değerlendirilmelidir. Yapılan tespitlerin saha ziyaretleri, eğitimler, alanda yer alan temel kuruluşlarla görüşmeler sonrası dönemsel rapor çalışmaları ile derinleştirilecek ve yayın dizisi haline getirilip geliştirilecektir. Başta Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve İnsan Hakları Merkezi Başkanı Av. İzzet Varan ve Cezaevi İzleme Araştırma ve Çalışma Grubu Başkanı Av.Hüseyin Erkenci olmak üzere emek sarf eden tüm değerli meslektaşlarıma şükranlarımızı sunuyorum.
Türkiye Barolar Birliği Başkanı Av. Prof. Dr. Metin Feyzioğlu
